Svörtuloft

Svörtuloft

Sonnettusveigur að eigin forskrift.

Tekið skal fram að verkið er skáldskapur byggður á því sem höfundur hefur upplifað og meðtekið undanfarið.

 

  (1)

Í svörtu húsi hefndin var svo ofin,

hefndin sem að keypt var dýru verði,

því ekki gekk að ganga fram með sverði,

gömul var ei ófreskjan, né dofin.

 

Samt stríðið þeirra staðið hafði lengi,

og stundum virtist öðrum ganga betur,

en húsráðandinn horfði fram á vetur

því heldur reyndist falla á hans gengi.

 

Hann bruggaði vélráð sem virtust ansi klók

og vættinum myndu örugglega granda

og sorgunum lyfta sem sest nú höfðu að.

 

En sígandi lukka fæst víst ei úr bók

og vönduðust ráðin þau vilja einnig stranda.

Víst er að hérna fór allt á kaf í tað.

 

  (2)

Svo hátt var ætlun höggsins til að reiða

að hrynja myndu óvinarins stoðir.

En heiftin sem að hefndina við loðir

hafði aðeins sýn á veginn breiða.

 

Og því var enginn gaumur að því gefinn

hvort gæti höggið öðrum tjóni valdið

og lítið spáð hvort greiða þyrfti gjaldið

sem grimmdin krefðist þegar lenti hnefinn.

 

Samt eru dæmin sérstaklega mörg,

og sorglegt hve fáir skuli að þeim hyggja,

um það hvernig hefndin hittir fyrir sig.

 

Hættan er mikil að ganga fyrir björg

og sjálfur í stórgrýti lamaður að liggja,

ef lætur þú ofsann ríða þér á slig.

 

  (3)

Að óvininum oft var reynt að sverfa,

með ýmsu því sem komist hafði á snoðir,

svo upp hann mætti sínar værðarvoðir,

vættar blóði, taka, burt svo hverfa.

 

En árinn reyndist alltaf hafa fléttu

og undan tangarsóknum ná að víkja,

og brátt hann virtist yfir öllu ríkja

sem áður taldist húsbóndans með réttu.

 

Og þetta að lokum lét hann á sig fá,

lúinn og móður höfðingi í felum,

allt skyldi því nú undir vera lagt.

 

Agni hann réði sem bölvun hvíldi á,

hagar svo til að dágott var það delum

sem drottna hér vilja með þrælapísksins magt.

 

  (4)

Sá vargur sem að vakinn stóð og sofinn

að verja það sem upp hann náði að sötra

sig vildi síst í varanlega fjötra

vefja, og rýma stolnu glæsihofin.

 

Og því hann hafði húsbóndann í taumi

sem haganlega fyrir tókst að koma

og yfir kappans viti fór að voma,

hann vildi þannig tryggja sig í laumi.

 

En tvíbentur reyndist taumurinn og því

tekið var agnið sem banvænt skyldi vera.

Húsbóndinn glotti og hljóður áfram beið.

 

Hamslaus var græðgin þó agnið væri blý.

Það fannst bara einn sem á færið mátti skera,

já, foringjans vegur var nú hin eina leið.

 

  (5)

Fólið varð nú furðanlega hissa

er fann sinn verk, já, alveg niður í maga,

hann óðar reyndi sjálfan sig að laga,

en sá að bragði að það væri skyssa.

 

Svo að því kom að aðstoðar hann beiddist,

og innan skamms til höfðingjans sér sneri,

í tauminn greip og að því öllum reri

árum að þannig úr slæmum vanda greiddist.

 

Víst er illt að vera hjálparlaus

á valdi þess sem óvinur skal teljast

og auðsveipur þar krjúpa á bæði kné.

 

Kappa mörgum sinni við því hraus

og heldur valdi að hrasa við og kveljast

og hanga af stolti á krossins þunga tré.

 

  (6)

Agnið reyndist illþýðisins fjötur,

eitur dreifðist hratt til flestra lima.

Fljótlega þá fór honum að svima,

og fótur rann þó breiðar væru götur.

 

Hann út af beygði, út í kargann villtist,

já, óvinurinn hrasaði í þýfi,

í hræðslu við að ljúka myndi lífi

lá við að hann gersamlega trylltist.

 

En eitrið sem að um hans limi fór

er með góðum vilja hægt að skola

ef fljótt þú nærð að finna þann sem kann.

 

Vor Fáfnir þekkti hver hér var við stjór

en vildi heldur háðsglósurnar þola

og halda önd, því strax til fundar rann.

 

  (7)

Húsið svarta heimsókn fékk að lokum.

Húsbóndinn bauð gestinum til stofu.

Skrímslið sem nú virtist líkjast vofu

vitið ekki lengur reiddi í pokum.

 

Er bónin kom var sem að jörðin syngi.

Hann sá nú hversu dregið var af lífi,

og þá var strax að hálsi brugðið hnífi,

„Hafðu þetta" mælti kappinn slyngi.

 

Kutinn brýndi kubbaði í tvennt

hverja æð sem fyrir stóð í vegi.

Blóðið fossar; blæða skal nú út.

 

En bölvaldur gat um manninn klærnar spennt,

og blóð og hold sem brynja dugir eigi.

Báðir féllu þar við mikla sút.

 

  (8)

Valdastólar vilja mörgum spilla.

Vont er það að sitja allt of lengi.

Það eyðileggur allra bestu drengi

sem eitt sinn vildu réttlætinu dilla.

 

Kappinn sem um svarta húsið skreiddist

setið hafði fast í langan tíma.

Hratt hann lagði hvern sem vildi glíma,

það húsbóndanum ekki nokkuð leiddist.

 

En óvinur sem aðrar leiðir fann

og óbeint vildi stólnum geta ráðið

ekki féll við fyrstu glímutök.

 

Flókið plott sem upp að lokum spann

röðull sá er reri fram í gráðið

reyndist verða beggja dauðasök.

 

  (9)

Sníkjudýrin snjöll oft þykja vera

að sneiða framhjá vörnum sinna hýsla,

og oft þau við það ansi lengi sýsla

uns þau ná á sjálfstjórnina að skera.

 

Og húsið svarta hafði fáar veilur.

Það hrinti frá sér árásunum tíðum.

Sigur vannst í stórkostlegum stríðum,

styrkur þess var hafinn yfir deilur.

 

En sníkillinn hafði í húsráðandann krækt

og hugsaði sér að þannig mætti vinna,

er mótstaðan brysti og brautin yrði greið.

 

Bannsettur hafði hann kappann getað flækt

í vefinn sem lengi við hann sat að spinna.

Vongóður beið hann að merki kæmi um neyð.

 

  (10)

Hefndin stundum höfðingjana blindar,

þeir hætta því sem aldrei skyldi fórna

og fólkinu sem fékk þá til að stjórna

feykja burtu styrjaldanna vindar.

 

Svo fór hér er sigur aldrei náðist

að sinnið brast og hefndin tók við völdum.

Að baki dyrum skreyttum skærum tjöldum

skugginn óx í huga sem að þjáðist.

 

Höfðingjans plön þau helst til urðu djörf

og hefndin varð eitruð, því líf úr báðum flæddi,

er stukku þeir saman og styrjöldinni lauk.

 

Það stuðaði fólkið sem hafði á því þörf

að áfram hann sæti og grillaði og græddi.

Grétu það allir er lukkan burtu fauk.

 

  (11)

Þegar tröllin takast á í stríði

tjóar lítt af fólkinu að kvarta.

Í felur þá það flýr með ugg í hjarta

að flestum undan þessu lengi svíði.

 

Og risar þeir sem ráðin hér um börðust

reyndust báðir vera allt of harðir.

Með spörkum af sér sprengdu þéttar gjarðir.

Spöruð voru hvergi skotin hörðust.

 

Er runnu þeir saman, rosalegt varð at.

Risarnir særðu hvor annan banameini,

og fjörbrotin mögnuð felldu allt um kring.

 

Fátt mátti telja sem eftir þetta sat.

Enginn gat séð að steinn þar yfir steini

stæði. Nú verður ráð að finna slyng.

 

  (12)

Drekar hafa dálæti á gulli

og dýrum gripum öllum vilja safna

og kröfum þeirra hart er mjög að hafna,

þeir hugum spilla oft með klækjabulli.

 

En kappinn sem hér klókur stýrði búi

krafta hafði mikla til að verjast.

Hann fyrr en varði bráður fór að berjast

gegn böli því sem ógnar hverju hjúi.

 

En drekinn var slyngur, hvert ráð sem til var tækt

hann tætti í sundur sem vopn hjá ungum snáðum.

Foringinn kvaldi því flétti plönin grá,

 

og fólkið á bænum sem landsins sinnti rækt

á húsbóndann trúði, og treysti fyrir ráðum,

því tjónið sem þruma kom heiðu lofti frá.

 

  (13)

Á ögurstundu öllu varð svo lokið.

Óðir gengu berserkirnir saman.

Þeir lyftu vopnum ljótir mjög í framan

og ljóst var nú í skjólin öll var fokið.

 

Af fullu afli beittu sínum bröndum

banamenn sem hvergi vildu eira.

Á lofti mátti líta fjölda geira

sem léku þar í reynslumiklum höndum.

 

Upp úr sér drekinn loks eitri miklu spjó

en örmagna kappinn hans hjarta á sverðið þræddi

og fjöllin þau hrundu er féllu báðir þar.

 

Fólkið sem nærri átökunum bjó

í hruninu lenti og lítið minna blæddi,

þó lífi það héldi, í rúst þess framtíð var.

 

  (14)

Illskan virðist eigin lífi ráða

og auðveldlega þrælum til sín safnar.

Í myrkrinu hún magnast upp og dafnar

og manneskjurnar hvetur æ til dáða.

 

Þeir sem hennar þjónar gerast vilja

þurfa allir sálina að kveðja.

Þeir umbreytast og ekkert má þá seðja,

þeir eftir hérna sviðnar merkur skilja.

 

Með baugum dýrum bundnir voru þeir

sem barist höfðu um völdin allra mestu.

Illskan hafði eitrað veitt þeim þing.

 

Allir guldu er féllu báðir tveir,

nú lúkum um fólkið lokað var af festu

og líf þess var sogað í gullsins illa hring.

 

  (15)

Í svörtu húsi hefndin var svo ofin

að hrynja myndu óvinarins stoðir

svo upp hann mætti sínar værðarvoðir

vefja, og rýma stolnu glæsihofin.

 

Svo að því kom að aðstoðar hann beiddist,

já, óvinurinn hrasaði í þýfi

og þá var strax að hálsi brugðið hnífi,

það húsbóndanum ekki nokkuð leiddist.

 

En sníkillinn hafði í húsráðandann krækt

og hefndin varð eitruð, því líf úr báðum flæddi,

og fjörbrotin mögnuð felldu allt um kring

 

og fólkið á bænum sem landsins sinnti rækt

í hruninu lenti og lítið minna blæddi

og líf þess var sogað í gullsins illa hring.

Athugasemdir

[Einar Indriðason, 11.5.2009 kl. 16:17]

Bravó!  Dýrt er kveðið.  Og... ekkert fjarri lagi, ef ég les þetta rétt.  Verst að þeir taka það fráleitt til sín, sem helst ættu.  Snúa upp á sig, og segja "ekki ég, ekki ég".